ΜΑΡΙΚΑ ΠΑΠΑΓΚΙΚΑ-Το ηλεκτρικό κορίτσι
του Νίκου Σταματιάδη
Φωτογραφίες
Η Κερασία Σαμαρά και το Takis Barberis Group, σε μια απροσδόκητη επί σκηνής συνάντηση, ανιχνεύουν σπαράγματα μνήμης από την πρωθιέρεια του μικρασιατικού τραγουδιού, τη μυθική ΜΑΡΙΚΑ ΠΑΠΑΓΚΙΚΑ και αποδίδουν τα τραγούδια της.
Μια αναπάντεχη συνεύρεση λόγου και ζωντανής jazz μουσικής. Μια συγκινητική μουσικοθεατρική παράσταση επίκαιρη όσο ποτέ: η οικονομική κρίση και οι επιπτώσεις της πάνω στις ζωές των ανθρώπων, η μετανάστευση, ο ρατσισμός, η επιθυμία για μια καλύτερη ζωή, ξεδιπλώνοται μεσα από τα σπαράγματα της ανεξερεύνητης ζωής της «Κάλλας του ρεμπέτικου».
Η Μαρίκα Παπαγκίκα είναι ο ίδιος ο Ελληνισμός, που γνώρισε την προσφυγιά, τη μετανάστευση, τον αγώνα για την επιβίωση, την επιτυχία, την αποθέωση, μα και την καταστροφή.
Κως, Σμύρνη, Αλεξάνδρεια, Αθήνα, Αμερική
Με αφορμή μία αυθεντική της επιστολή στον Ιωάννη Παπαγκίκα, ανιψιό του συζύγου της Κώστα, η μυστηριώδης και ανεξερεύνητου βίου Μαρίκα Παπαγκίκα, η εμβληματική τραγουδίστρια του καφέ αμάν, ξεδιπλώνει, σε πρώτο πρόσωπο, άγνωστες πτυχές της πολυτάραχης ζωής της, που ξεκινά στην Κω, το 1890. Περνά στη Σμύρνη το 1912, κατόπιν στην Αλεξάνδρεια, στην Αθήνα και τέλος οργώνει την Αμερική και διαδίδει τα ακούσματα της ελληνικής καταγωγής της. Γνωρίζει την προσφυγιά, τη μετανάστευση, τον αγώνα για την επιβίωση, την επιτυχία, την αποθέωση.
Η άνοδος και η πτώση
Γίνεται ξακουστή όχι μόνο στον ελληνικό κύκλο, αλλά στους μετανάστες των μεσογειακών λαών που είχαν φθάσει τότε στην Αμερική. Μαζί με τον άντρα της, τον μοναδικό τσιμπαλίστα* Κώστα Παπαγκίκα, υπηρετούν όλα τα είδη της μουσικής, προεξέχοντος του μικρασιατικού τραγουδιού. Παρά τον ρατσισμό και την ξενοφοβία που χαρακτήριζαν τη ζωή στην Αμερική, ανοίγουν το δικό τους μουσικό κέντρο, το MARIKA ’S, όπου και μεσουρανούν, δισκογραφώντας παράλληλα στις μεγαλύτερες δισκογραφικές εταιρείες της εποχής. Το κραχ του ’29, η σύγκρουση με το “new technology”, τα συμφέροντα των μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών, καθώς και άλλες, άγνωστες παράμετροι αναγκάζουν τη Μαρίκα να κλείσει το καφωδείο MARIKA’S και να αποσυρθεί σταδιακά. Ακολουθούν παρακμή, μαρασμός και σιωπή, που την οδηγούν στο τέλος της, στο Staten Island, το 1943. Κι αν το ζεύγος Παπαγκίκα περνά στον μαρασμό, το όνομα και η φήμη τους περνούν στην αιωνιότητα.
Η Μαρίκα Παπαγκίκα μεγαλούργησε «στα ξένα» και παρέμεινε η διασημότερη και πλέον αγαπημένη τραγουδίστρια των Ελλήνων της Αμερικής.
«Η Μαρίκα ήταν μία απ’ τις περίφημες, μια από τις πιο ωραίες βυζαντινές τραγουδίστριες στα ρεμπέτικα, στα τζιβαέρια, στα σμυρναίικα και στα δημοτικά», είχε πει για την ερμηνεύτρια ο ‘‘πατέρας’’ των Ελλήνων λαϊκών δημιουργών και τραγουδιστών της Αμερικής, Γιώργος Κατσαρός. (Από το αρχείο Π. Κουνάδη)
Η παράσταση
Το κείμενο, γραμμένο από τον Νίκο Σταματιάδη, προέκυψε μετά από ενδελεχή έρευνα, σε συνεργασία με το Μουσικό Αρχείο Κουνάδη. Ο συγγραφέας εμπλούτισε τα ιστορικά γεγονότα με εμφανή μυθοπλαστικά στοιχεία, μετατρέποντας μια αποσπασματική βιογραφία σε συναρπαστικό θεατρικό έργο.
Η jazz μπάντα Takis Barberis Group εκτελεί ζωντανά, με τον δικό της τρόπο, μικρασιατικά, δημοτικά, ελαφρά και κλασικά τραγούδια, σφραγίζοντας το ύφος της παράστασης, η οποία χαρακτηρίζεται από διαρκή συνομιλία ανάμεσα στην ηθοποιό-ηρωίδα και τους μουσικούς, μέσω της αφήγησης και των τραγουδιών.
Η μουσική επεξεργασία είναι του Τάκη Μπαρμπέρη και η σκηνοθεσία της Κερασίας Σαμαρά.
Η Τόνια Αβδελοπούλου σχεδιάζει το σκηνικό περιβάλλον, καθώς και τα κοστούμια, ενώ ο Γιώργος Μπούχρας είναι υπεύθυνος του φωτιστικού σχεδιασμού.
Οι φωτογραφίες είναι του σκηνοθέτη Νίκου Βουτενιώτη και της Αντιγόνης Νουφαρίτση.
Γραφιστική επιμέλεια είχε ο Πέτρος Αργυρός. Ο ψηφιακός σχεδιασμός και η επεξεργασία είναι του Χρήστου Μωραΐτη (Εκδόσεις Μωραΐτης).
Η παραγωγή είναι της εταιρείας ΘΕΣΙΣ, www.thesisproduction.gr.
Η παράσταση «ΜΑΡΙΚΑ ΠΑΠΑΓΚΙΚΑ - ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΚΟΡΙΤΣΙ» παρουσιάστηκε στο ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΣΙΤΣΑΝΗ, στα Τρίκαλα, στις 12 και 13 Μαρτίου 2022, στο Μουσείο Λαϊκών οργάνων ΦΟΙΒΟΣ ΑΝΩΓΕΙΑΝΑΚΗΣ στις 4 Αυγούστου 2023 και στο θέατρο ΡΟΕΣ, από 21 Νοεμβρίου 2023- 4 Ιανουαρίου 2024.
*Τσίμπαλο, όργανο παρεμφερές με το σαντούρι.
Η παράσταση υποστηρίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
TRAILER https://www.facebook.com/100065034900439/videos/220617517211546
TEASER https://we.tl/t-bwyjpnaQ3C
ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ:
LIFO, γράφει η ΜΑΡΙΑ ΣΑΛΤΕΡΗ
https://www.lifo.gr/guide/theater/news/ilektriko-koritsi-tis-marias-salteri
Η Κερασία Σαμαρά και το Takis Barberis Group ζωντανεύουν ξανά, αριστουργηματικά, μέσα από έναν αναπάντεχο μουσικό διάλογο, το έξοχο κείμενο του Νίκου Σταματιάδη, Μαρίκα Παπαγκίκα - Το ηλεκτρικό κορίτσι, μόνο για οκτώ παραστάσεις, στο θέατρο Ροές.
Η εύστοχη σκηνοθεσία, η σκηνική δύναμη και η άνευ ορίων φωνή της ηθοποιού και σκηνοθέτιδας Κερασίας Σαμαρά, η ιδιοφυής επεξεργασία των τραγουδιών από τον κορυφαίο συνθέτη Τάκη Μπαρμπέρη, το άρτιο σκηνικό περιβάλλον αλλά και το βίντεο της Τόνιας Αβδελοπούλου συμπληρώνουν τη σπάνια, πολύ υψηλών προδιαγραφών μουσικοθεατρική παράσταση.
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ DOCUMENTO, γράφει ο ΗΡΑΚΛΗΣ ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ
Η ηθοποιός και σκηνοθέτρια έχει το χάρισμα να συνδυάζει την υποκριτική με την ποιοτική φωνητική ερμηνεία σε τέτοιο επίπεδο που ελάχιστοι καλλιτέχνες διαθέτουν. Εδώ όμως προκαλεί συναγερμό των αισθήσεων του θεατή / ακροατή.
.....Μια συναρπαστική μουσική παράσταση
Ο καημός και το πείσμα, η νοσταλγία και η θλίψη της ζωντανεύουν τόσο εκφραστικά επί σκηνής από την Κερασία Σαμαρά που δεν ξέρεις τι να πρωτοθαυμάσεις: τα φάλτσα μα σπαρταριστά ελληνικά του ημερολογίου της, όπως το φιλοτέχνησε ο συγγραφέας του έργου, ή τα αξέχαστα τραγούδια της. Με τα χρόνια έχει καλλιεργήσει αυτό το χάρισμα και το έχει αξιοποιήσει στην «Οπερα της πεντάρας», σε μιούζικαλ που άφησαν εποχή, όπως το «Βίρα τις άγκυρες» και το «Σικάγο», αλλά και σε προσωπικότερες δημιουργίες, την «Αδεια ποδηλάτου» και το «Ολοφέγγαρο». Εδώ όμως προκαλεί συναγερμό των αισθήσεων του θεατή/ακροατή, καθώς από το στόμα της περνούν πότε ωδικά και πότε αφηγηματικά οι δονήσεις της Μαρίκας σε όλες τις αλλαγές της τύχης της. Από τα πανηγύρια του νησιού της ως τις πρώτες της εμφανίσεις στη Σμύρνη και από τη δόξα που κατέκτησε στην Αμερική ως τον πρόωρο μαρασμό της…. Στη συνεργασία αυτή, η μουσική κλάση του τζαζίστα Τάκη Μπαρμπέρη θριαμβεύει, αποδίδοντας αριστουργηματικά ενορχηστρωμένη μια ευρύτατη γκάμα από μικρασιατικά, δημοτικά, ελαφρά, ρεμπέτικα και κλασικά τραγούδια που σφραγίζουν ανεξίτηλα το ύφος της παράστασης.
ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΧΕΙΟΥ ΚΟΥΝΑΔΗ / KOUNADIS ARCHIVE VIRTUAL MUSEUM
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΥΝΑΔΗΣ
https://www.facebook.com/kounadisarchive
Η Κερασία Σαμαρά μας απέδειξε για μια ακόμη μια φορά την αξία και το ταλέντο της, ενώ η μουσική επεξεργασία του Τάκη Μπαρμπέρη, παρά το γεγονός ότι χρησιμοποιεί ηλεκτρικά όργανα και σύγχρονο ήχο, συνέβαλε δίνοντας μια άλλη διάσταση στο συνολικό αποτέλεσμα.
Συγχαρητηρια, λοιπόν, πρώτα απ’ όλα στον Νίκο Σταματιάδη για την συγγραφή του έργου και φυσικά στην Κερασία Σαμαρά για τη σκηνοθεσία και την ερμηνεία, στον Τάκη Μπαρμπέρη και τους μουσικούς του, καθώς και σε όλους τους συντελεστές που δημιούργησαν αυτή την παράσταση.
Παναγιώτης Κουνάδης
23 Οκτωβρίου 2023
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ, συνθέτης
https://www.facebook.com/profile.php?id=100014951251731
(Σχόλιο)
Παράσταση που ξεπερνά τα θεατρικά όρια καί βάζει μία υπολογίσιμη ψηφίδα στην γνώση μας για τις απαρχές του ηχογραφημένου ελληνικού τραγουδιού. Από εδώ καί πέρα, εντός και εκτός θεάτρου, δεν θα μπορεί να γίνει συζήτηση για την Μαρίκα Παπαγκίκα, χωρίς αναφορά σε αυτή την συγκλονιστική παράσταση. Μια συγκινητική και καθηλωτική αναβίωση της μεγάλης Παπαγκίκα.
ΚΟΜΜΟΝ
ΓΡΑΦΕΙ
Η ΟΛΓΑ ΜΟΣΧΟΧΩΡΙΤΟΥ
https://kommon.gr/paremvaseis/item/7563-marika-papagkika-to-ilektriko-koritsi-me-tin-kerasia-samara-kai-to-kouarteto-tou-taki-barmperi-tis-olgas-mosxoxoritou?fbclid=IwAR3gLdgq4KWRxcBwvwx12uIbvEQoz--SZt2dRDYI-VSyx9sIKKiUV7rkrCM
... Όλη αυτή η συγκλονιστική ιστορική περίοδος μας μεταφέρθηκε με δέος σχεδόν και η φωνή της Σαμαρά συνοδεία της jazz μπάντας, μας ταξίδεψε μουσικά στον κόσμο της θρυλικής Μαρίκας Παπαγκίκα, δημιουργώντας ένα αισθαντικό σύμπαν γεμάτο συγκίνηση...
ΓΡΑΦΕΙ Η ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΖΟΓΚΑ, ΘΕΑΤΡΟΛΟΓΟΣ
https://www.facebook.com/antigone.zogka
…Mπορεί να μην έχουν ακουστά πολλοί τη Μαρίκα Παπαγκίκα .... πολλοί όμως θα γνωρίσουν καλύτερα αυτήν τη δυναμική προσωπικότητα, τη συναρπαστική φωνή, την σπαρακτική ιστορία ανόδου και πτώσης, με φόντο δύο κοσμοϊστορικά γεγονότα της δεκαετίας εκείνης - τη μικρασιατική καταστροφή και το αμερικανικό κραχ - στην εξαιρετική, μοναδική, βαθιά συγκινητική παράσταση της Κερασίας Σαμαρά, "Μαρίκα Παπαγκίκα | Το ηλεκτρικό κορίτσι", με το κουαρτέτο του φανταστικού Τάκη Μπαρμπέρη.
Ναι, παντρεύεται ιδανικά το ρεμπέτικο με την jazz!
ΕΛΙΤΑ ΚΟΥΝΑΔΗ, ΕΙΚΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΧΕΙΟΥ ΚΟΥΝΑΔΗ
https://www.facebook.com/elita.kounadi
Προλάβετε αυτήν την παράσταση! Θα σας γλυκάνει την ψυχή!
Ένα υπέροχο κείμενο, που με αφορμή τη Μαρίκα μιλάει για τη δικη μας ζωή, και μια πολύ δυνατή παράσταση φτιαγμένη από καρδιάς από αυτό το ταλαντούχο και λαμπερό κορίτσι.Τα τραγούδια της Μαρίκας έρχονται στο φως ολοφρεσκα και εντυπωσιακά μέσα απο μια νέα προσέγγιση. Για ελάχιστες ακόμη παραστάσεις στο Θέατρο Ροές. Τρέξτε, είναι βάλσαμο!
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΡΚΟΥΜΕΛΗΣ, ΗΘΟΠΟΙΟΣ
https://www.facebook.com/profile.php?id=100009330569254
Είδα χθες την " Μαρίκα Παπαγκίκα" της Kerasia Samara στο θέατρο Ροές ΡΟΕΣ θέατρο / ROES theater
Καίγεται, παράγοντας συγκίνηση επι σκηνής, μια ηθοποιός πολυμηχάνημα.
Δίπλα σε τέσσερεις εξαιρετικούς μουσικούς, αφήνει την στάχτη της στη σκηνή του θεάτρου και φεύγει όπως το θέατρο, όταν τελειώνουν οι παραστάσεις.